فعالیتهای نظری در زمینه علوم و فلسفه در عهدباستان، بیشتر در سه کشور هند، چین و یونان باستان چشمگیر بود در نوشته های فلاسفه هند در متن سانسکریتی و داس (vedas) کتاب مقدس هندوها، آمده است که هندیان از حدود 1000 سال (ق م) معتقد بودند که جهان از تعداد معینی مواد ساده یعنی خاک، آب، آتش، فضا و نور به وجود آمده استتالس آب را منشا تشکیل همه اشیای جهان می

ماده وخواص آن

فعالیتهای نظری در زمینه علوم و فلسفه در عهدباستان، بیشتر در سه کشور هند، چین و یونان باستان چشمگیر بود. در نوشته های فلاسفه هند در متن سانسکریتی و داس (vedas) کتاب مقدس هندوها، آمده است که هندیان از حدود 1000 سال (ق . م) معتقد بودند که جهان از تعداد معینی مواد ساده یعنی خاک، آب، آتش، فضا و نور به وجود آمده است.تالس آب را منشا تشکیل همه اشیای جهان می پنداشت که آب قسمت عمده زمین را تشکیل می دهد و بنا به نر وی بر اثر سردوجامد شدن به خاک وبر اثر گرم شدن وتبخیر به هوا منتقل می شودهراکلیتوس فیلسوف دیگر یونانی، معتقد بود که آتش ماده المواد است زیرا وی آتش را مظهری از نهاد موجودات جهان هستی می پنداشت. مثلاً معتقد بودکه می توان فرض کرد که همه چیز در جهان مانند آتش به وجود می آید وبه تدریج رشدمی کند و بارورمی شود و پس از گذشت زمانی چند، روز به زول می گذارد و خاموش می شود.

امپدولکس، پزشک و فیلسوف یونانی و یکی از معاصران آناکساگوراس، شاگرد فیثاغورث، ازاهای «اگریژانت» بود. او به این باور بودکه نه تنها آب هوا و آتش به تنهایی نمی توانند به وجودآورنده اشیای جهان باشند بلکه باید هر سه آنها با هم در نظر گرفت وعنصر دیگری یعنی خاک را نیز به آها افزود. زیرا وی می پنداشت که مثلا موجودی مانند چوب،چون در حالت طبیعی جامد است، پس دارای مقداری خاک است. چون می سوزد پس دارای مقداری آتش است، چون سوختن بخارهایی ازآن خارج می شود پس دارای مقداری هوا است. و چون با سرد شدن، آن بخارها به آب تبدیل می شوند پس دارای مقداری آب است. این چهار عنصر به عناصر چهارگانه امپدوکلس شهرت یافت. در هر حال این عناصر خاک رادر زمینع آب رادر منابع آبی و هوا را در جو وآتش را در شعله به وجود می آورند.

نظریه افلاطون درباره عنصرها: به عقیده ی وی، چون این چند وجیها قابل جداشدن و تبدیل به سطحهای مثلثی اند و این مثلثها رابا آرایش های مجدد دلخواه، می توان به هر شکل موردنظر کنار یکدیگر قرار داد. می توان اساس تشکیل اشیای جهان را از این چهارعنصر دانست.

نظریه ارسطو: ارسطو معتقد بود که ماده المواد تغییر ناپذیر و مقدار آن همواره ثابت و منشأ همه مواد واشیای جهان است.

آغازشیمی آلی نو:

اگرچه بسیاری از مواد آلی از زمان های بسیار قدیم شناخته شده بودندو مورد استفاده قرار می گرفتند. اما پژوهش درزمینه های ساختار، تهیه، دسته بندی و بررسی خواص آنها به صورت شاخه مشخصی از علم شیمی، از قرن نوزدهم آغاز شد. در سال 1780 بدگمان تفاوت مواد آلی ومعدنی رابیان داشت و به سلسیوس از شیمی آلی درمفهوم زیست شیمی امروزی بحث کرد.

پیدایی نظریه ظرفیت، ساختار مواد الی: به تدریج که بر تعداد ترکیب های شیمیایی افزوده می شد و فرمول آنها با دقت بیشتری معین می شد، دانشمندان پی بردند که فرمول بسیاری از مواد با یکدیگر مشابهت دارند.

دوماً، دراین زمینه معتقد بود که نوع اتم یا رادیکالی درهر ترکیب تاثیر چندانی درخوص آن ندارد. مثلاً اسید استیک واسید کربنیک مشابه یکدیگرند، اما فرانکلند با این اندیشه موافق نبود، زیرا دریافته بودکه مثلاً ارسینک در ترکیبهای آلی تنها با سه گروه می تواند ترکیب شود، در صورتی که می تواند با پنج اتم کله پیوند برقرار کند. هر یک از اتم ها با تعداد مشخصی اتم دیگر ترکیب می شوند.

مدلهاو نظریه های اتمی

درسال 1901 نخستین بار تامسون، مدل هندوانه مانندی رابرای اتم پیشنهاد می کرد که بر آن اساس، اتم را که یکنواختی از بار مثبت درنظر گرفت والکترونها به تعدادی که این بار مثبت راخنثی کنند در داخل آن پراکنده اند.

را درفورد سال 1911 بر اساس آزمایش معروف خود (بمباران ورقه های نازک فلزی توسط ذره های شمسی مانند را برای اتم پیشنهاد کرد وتا اندازه ای اساس درستی برای ساختار اتم بنا نهاده بود هرچند که این مدل نیز در بسیاری از موارد، از جمله طیف نشری اتم هیدروژن نارسایی داشت).

نظریه ی الکترونی ظرفیت- پیوندهای شیمیایی:

در نظریه های قدیمی ظرفیت، تفاوتی بین پیوندها مثلاً در CL2 ودر Nacl در نظر نمی گرفتند، مواد، تفاوت ماهیت پیوند بین اتمها دران ها مورد توجه دانشمندان قراگرفت هایتلر ولاندن درسال 1927 نظریه پیوند کوولانسی لویس- لانگمویر رابه صورت تازه ای به نام نظریه پیوند ظرفیت، بر اساس موجی اتم درمورد سیستمهای ساده ارائه دادند که توسط کولسون به مولکولهای پیچیده تر تعمیم داده اند.

اسفناج واقعی در مناطق گرمسیری به خوبی رشد نمی کند ، به همین دلیل در برزیل جنبه تجاری ندارد در عوض جانشین اسفناج که برای نیوزیلند است در این کشور به طور گسترده استفاده می شود اطلاعات کمی در خصوص شرح موارد معدنی وجود دارد و هیچ اطلاعی درباره شکستن مواد معدنی محلول در این سبزی در اختیار نیست حلالیت یک کانی یکی از مهم ترین عوامل جذب آن است به همین

(blanching)

تاثیرات زمان های پوست کندن عناصر معدنی گزیده مستخرج

از جانشین اسفناج که در برزیل استفاده می شده است .

نوشته : لوسیان م . کاواشیما ، لوسیام ، والنته

خلاصه :

اسفناج واقعی در مناطق گرمسیری به خوبی رشد نمی کند ، به همین دلیل در برزیل جنبه تجاری ندارد . در عوض جانشین اسفناج که برای نیوزیلند است در این کشور به طور گسترده استفاده می شود . اطلاعات کمی در خصوص شرح موارد معدنی وجود دارد و هیچ اطلاعی درباره شکستن مواد معدنی محلول در این سبزی در اختیار نیست . حلالیت یک کانی یکی از مهم ترین عوامل جذب آن است . به همین دلیل شکست مولکول های محلول کلسیم ، منیزیم ، آهن ، منگنز ، مس ، روی ، پتاسیم و سدیم در جانشین اسفناج خام تعیین و تاثیرات زمان پوست کندن این مواد معدنی جانشین مشخص شده است . زمان پوست کندن یک ، پنج و پانزده دقیقه ای استعمال می شود . شکست مولکول های محلول منیزیم ، منگنز ، پتاسیم و سدیم با کاهش زمان پوست کندن ، از نظر سایز افزایش می یابند . زمان پوست کندن طولانی تر ( پانزده دقیقه ) باعث فقدان عظیم مواد معدنی می شود . شکستن مواد معدنی محلول ، به طور ضعیف در پرهیز از پتاسیم ، منیزیم ، منگنز و روی شرکت می کند . جانشین اسفناج به سبب نا محلولی کلسیم ، آهن و مس در این سبزی ( احتمالا به دلیل حجم بالا ) نمی تواند منبع رژیمی برای این کانی ها لحاظ شود .

کلمات کلیدی : جانشین اسفناج ، تاثیرات پوست کندن ، عناصر معدنی

1) مقدمه :

در برزیل ، جانشین اسفناج برای انواع سالاد و پخت و پز استفاده می شود . اصل آن برای نیوزیلند و محصولی آبدار متعلق به خانواده آیزواسی است . در مناطق استوایی به خوبی رشد می کند و به همین دلیل به خوبی در این کشور سازگار شده است . به عبارت دیگر ، اسفناج واقعی که سبزی پر برگی متعلق به خانواده چنوپودیاسی است در نواحی معتدل جهان مصرف می شود و در نواحی گرمسیر به خوبی رشد نمی کند . اسفناج واقعی در برزیل جنبه تجاری ندارد . تمرکز مقدار کمی از کانی های مهم غذای و جذبشان برای برای اسفناج واقعی مورد تحقیق قرار گرفته است . اخیرا ترکیب های معدنی برای جانشین اسفناج نیوزیلندی که در برزیل استفاده می شده و سبزی های پر رنگ دیگری به چاپ رسیده است .

حضور یک ماده مغذی در غذا به معنی دسترسی به آن نیست . جذب یک ماده غذایی معدنی بستگی به شکل شیمیایی و حضور افزودنی ها یا بازدارنده های درون غذا و همچنین وضع غذایی و نوع خوردن آن دارد . آزمایشات in vitro و in vivo برای اندازه گیری مقدار دسترسی به مواد معدنی استفاده می شده است . روش in vitro شامل تقلیدی از عمل گوارش و اطلاعاتی جزئی است زیرا شامل مصرف مواد غذایی از ترکیب های انسانی نمی باشد . مطالعات in vivo ، ایزوتوپ های رادیو اکتیو یا ثابت در مورد مباحث انسانی یا حیوانی اندازه می گیرد . این روش به عمل جذب طبیعی نزدیک تر است ، اگر چه نسبت به روش های in vitro طولانی تر و گران تر است . برآورد موجودیت که به صورت مدل های ریاضی ، تجمع مواد معدنی و بازدارنده ها و افزودنی ها را شرح می دهد نیز پیشنهاد شده است . حلالیت یک کانی ، یکی از شرایط جذب به وسیله مدت هضم است و دانش آن اطلاعات اولیه برای قدرت جذب را فراهم می کند .

اندازه گیری حلالیت روشی ساده تر و ارزان تر نسبت به مطالعات in vivo وin vitro است . در این مسیر ( تسیر ، کمپ بل و بیسون ) موافقت نامه جالبی را که ابتدا برای مطالعه رسوب رودخانه ای استفاده می شود ، پیشنهاد کردند .

این روش برای رژیم آزمایشی حیوانی و شرح معده ای و روده ای در مطالعه هضم و جذب آهن در موش ها در خواست شده است . ( ریک دال ) و ( لی ) روش دیگری را دنبال کرده و کلسیم قابل تجزیه موجود در شیر و اسفناج واقعی را در نمونه هایی که برای هضم in vitro پپسین و HCI و نمونه های غیر قابل هضم بوده است اندازه گیری کردند . هنگامی که کلسیم قابل تجزیه با نمونه های غیر قابل هضم مقایسه شد ، شرح آن بیش از دو برابر بزرگتر از نمونه های هضم شده بود . ( شمیت ، مک دونالد و کلی ) به نوبت ، آهن ، کلسیم و منیزیم موجود در آب و موجد در هضمin vitro پپتیک که از برگ های همیشه بهار خام و پخته گرفته شده است را اندازه گیری کردند . نتیجه دو روش برای نمونه های خام نزدیک به هم بود ولی برای نمونه های پخته شده ، هنگامی که با هم مقایسه شدند ، نتیجه هضم پپتیک دو برابر آب بود.

اکسالیت ها ( oxalates ) بازدارنده های مهمی برای جذب مواد معدنی هستند ، زیرا آنها نمک های نا محلول را همراه کلسیم ، آهن و منیزیم شکل می دهد . حضور اکسالیت ها در غذاها مربوط به کلسیم است زیرا آنها جذب این کانی را کاهش می دهند .

جذب کلسیم از اسفناج واقعی که یک غذای پر اکسالیت است ، برای مباحث انسانی به صورت کم نشان داده شده است . مقدار اکسالیت موجود در اسفناج خام نیوزیلند که در برزیل هم استفاده شده است ، تعیین شده و تقریبا 5 برابر (g 100/ mg 7/95 ± 7/1764 ) بلند تر از اسفناج واقعی است ( g 100/8/ ± 6/329 ) انحراف استاندارد ، تغییر پذیر که در طبیعت بخورد می کند و مقصد نهایی است را نشان می دهد .

در این مقاله، در مورد مسائل وابسته به جاده، بحث و بررسی شده و نیز سیاست‌های برنامه‌ریزی مناسب‌سازی حمل و نقل با محیط‌زیست که بیشترین دورنمای کاهش مصرف انرژی را ارائه می‌کند، مورد ارزیابی و نتیجه‌گیری قرار گرفته است

فهرست مطالب

? تأثیر شبکه‌های حمل و نقل بر محیط‌زیست 4

? تأثیرات بخش حمل و نقل جاده‌ای بر محیط‌زیست 8

? تأثیر بر محیط طبیعی 9

? تأثیر بر محیط‌های مصنوعی 10

? تأثیر بر سلامت و رفاه عمومی 11

? سیستم حمل و نقل جاده‌ای ورودی‌ها و خروجی‌ها 17

? نتیجه‌گیری 18

منابع 20

تأثیر شبکه‌های حمل و نقل بر محیط‌زیست

در این مقاله، در مورد مسائل وابسته به جاده، بحث و بررسی شده و نیز سیاست‌های برنامه‌ریزی مناسب‌سازی حمل و نقل با محیط‌زیست که بیشترین دورنمای کاهش مصرف انرژی را ارائه می‌کند، مورد ارزیابی و نتیجه‌گیری قرار گرفته است.

از مسائل وابسته به جاده که به طبیعت آسیب می‌رساند می‌توان ساخت جاده و نگهداری آن را در مصرف منابع طبیعی نام برد، در حالی که تغییر منظر طبیعت از بین بردن زه‌کش‌های طبیعی، محیط وحش و سیستم‌های اکولوژیکی نیز از عواقب مربوط به ساخت جاده است.

در عین حال، طراحی، ساخت و نگهداری نامناسب و بد، باعث افزایش سطح تصادفات به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه شده است. امروزه در کشورهای پیشرفته، حفظ محیط‌زیست، بخشی عمده از برنامه‌ریزی برای ساخت و نگهداری جاده‌ها را تشکیل می‌دهد. در این کشورها سعی بر آن است تا از اثرات منفی حمل و نقل جاده‌ای بر منظر محیط، سروصدا، کیفیت هوا و محیط زندگی وحش پیشگیری کنند، بنابراین کاربران و استفاده‌کنندگان از حمل و نقل در نتایج محیطی آن شریک هستند در حالی که لازمه حمل و نقل کارا و کمک‌کننده، توسعه کشور است و در عین حال محیطی عاری از هرگونه آلودگی مورد نظر است.

تأثیر مناسب‌سازی حمل و نقل جاده‌ای بر محیط‌زیست در راستای راهبرد توسعه پایدار تاکنون مورد توجه کمتری قرار گرفته است. اگرچه این بخشی از بخش‌های عمده و تأثیرگذار بر محیط‌زیست بوده و در بسیاری از موارد، موجب عدم تعادل اکولوژیکی می‌شود. توسعه زیربناهای حمل و نقل جاده‌ای علاوه‌بر زمین، منابع طبیعی و انرژی بسیاری را مصرف می‌کند.

تأثیرات عمده اکولوژیکی ساخت‌های حمل و نقل عبارتند از:

? از دست رفتن زمین‌های کشاورزی و اختلالات بیولوژیکی

? تغییر در آب‌های سطحی و زه‌کش‌ها

? فرسایش خاک و رسوب‌گذاری

? آلودگی آب، تغییرات در منظر و اکوسیستم

شکی نیست که برای اجرای سیاست‌های توسعه، گسترش حمل و نقل، ضروری است، اما حفظ محیط‌زیست نیز باید در دستور کار قرار گیرد. ایجاد و توسعه حمل و نقل جاده‌ای، مسائل بسیاری را در رابطه با محیط‌زیست به وجود می‌آورد. این مسائل به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

1) مسائل وابسته به وسیله نقلیه

2) مسائل وابسته به جاده

3) مسائل وابسته به استفاده‌کنندگان

4) مسائل وابسته به سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها

? تأثیر شبکه‌های حمل و نقل بر محیط‌زیست

حمل و نقل، کلید توسعه است. حمل و نقل را می‌توان موضوع تأمین حرکت انسان و کالا به‌طور مطلوب و اقتصادی تعریف کرد. واضح است که در این مطلوبیت، ایمنی، راحتی، سرعت، نظم و گستردگی مستقر است. در این رابطه، توجه به همسویی برنامه‌های توسعه حمل و نقل با دیگر بخش‌ها از جمله محیط‌زیست، ضروری است. در ایران، حمل و نقل جاده‌ای، بیشترین سهم را در جابه‌جایی بار و مسافر برعهده دارد. یعنی حدود 90 درصد از حمل بار و مسافر، توسط حمل و نقل جاده‌ای انجام می‌شود.

با توجه به درصد مذکور، راه و زیرساخت‌های وابسته به آن از اهمیتی ویژه برخوردار است. در حمل و نقل با هر شیوه‌ای، دو بخش عمده و وابسته به یکدیگر وجود دارند:

1) زیرساخت‌های حمل و نقل

2) وسایل حمل و نقل

بنزن مایعی است بی‌رنگ و خوشبو که در تولید صنعتی گروهی از مواد مانند پلی استیرن،لاستیک مصنوعی و نایلون استفاده می‌شوداین مایع در تهیه? شوینده‌ها و رنگ‌ها نیز به‌ کار می‌رود

بنزن

بنزن مایعی است بی‌رنگ و خوشبو که در تولید صنعتی گروهی از مواد مانند پلی استیرن،لاستیک مصنوعی و نایلون استفاده می‌شود.این مایع در تهیه? شوینده‌ها و رنگ‌ها نیز به‌ کار می‌رود.

ساختار بنرن

بنزن متعلق به خانواده? هیدروکربن‌هاست که هر مولکول آن 6 اتم کربن و 6 اتم هیدروژن دارد که یک آرایش حلقوی را به‌وجود می‌آورند. این آرایش حلقه? بنزن نامیده می‌شود که در بسیاری از ترکیبات از جمله آسپیرین و ماده? منفجره? تی.ان.تی نیز وجود دارد. بنزن سمی و سرطانزا است.بنزن در طبیعت به دو ساختار صندلی و قایقی وجود دارد که ساختار صندلی ان غیر قطبی بوده و ساختار قایقی قطبی میباشد.

تاریخچه

بنزن را مایکل فارادی در سال 1825 میلادی کشف کرد.بنزن در ابتدا از طریق حرارت دادن و قطران زغال‌سنگ و سپس تبدیل بخار آن به مایع به‌دست می‌آمد اما امروزه بنزن را به مقدار زیاد از نفت خام استخراج می‌کنند.

ساختار بنزن توسط فردریش آگوست ککوله شناسایی شد. ویژگیهای بنزن

مایع بی رنگ ، معطر و دارای رایحه خوب، بسرعت بخار می شودو دارای قابلیت اشتعال فوق العاده بالا است این ماده در مواد پلاستیک ، رزین ،نایلون ، روغن های روان ساز،مواد رنگی،پاک کننده ها سموم آفت کش و..موجود است

چگونه در معرض آن قرار می گیریم؟

*استنشاق از طریق : بخارات و مقدار کمی ازآن در دود سیگار

*بلعیدن : از طریق منابع آب زیر زمینی آلوده

تماس و جذب از راه پوست

فرمول مولکولی

با بررسی‌های اولیه و اندازه گیری وزن مولکولی معلوم شده است که بنزن از شش اتم کربن و شش اتم هیدروژن تشکیل شده است و به فرمول می‌باشد. ولی سالیان سال ، طول کشید تا آرایش واقعی اتمها و ساختمان بنزن معلوم گردد.

ساختمان بنزن

ساختمان بنزن توسط دانشمند آلمانی ، ککوله (Kekule) در عالم رویا (!) کشف شد. مولکولهای زیادی با فرمول موجود می‌باشند، اما خصوصیات آنها با همدیگر متفاوت می‌باشد و بیشتر از همه ، بنزن متفاوت می‌باشد.

بنزن سه نوع مشتق دو استخلافی ایجاد می‌کند، یعنی سه نوع مشتق دو استخلافی اورتو ، متا ، و پارا ایجاد می‌نماید. اما اگر پیوندهای ? ساختمان بنزن ، مستقر در نظر گرفته شوند، مشتق 1 و 2 بنزن ، بایستی به‌صورت دو فرم باشد، ولی بیشتر از یک فرمول نیست.

ککوله برای اینکه یکی بودن این دو ایزومر را توجیه نماید، مولکول بنزن را دینامیک در نظر گرفت و پیشنهاد کرد که دو حالت در تعادل متحرکند. در واقع برای اولین بار ، ککوله ایده الکترونهای غیر مستقر را مطرح نمود که بعدها به "پدیده توتومتری" موسوم گردید. همچنین بررسیهای دقیق نشان داده است که طول پیوندهای کربن _ کربن در بنزن با هم برابر است و برابر 1.39 آنگستروم می‌باشد که چیزی بین پیوند ساده و پیوند دوگانه کربن _ کربن می‌باشد که خود تاییدی بر غیر مستقر بودن پیوندهای ? (پی) در حلقه بنزن می‌باشد.

گرمای هیدروژن‌دار شدن بنزن و پایداری حلقه بنزن

مطالعات تجربی بیشتر ، نشان داده است که از هیدروژن‌دار شدن 1 ، 3 _سیکلو هگزا دی ان)) ، فقط 55.4 کیلو کالری بر مول ، انرژی ، آزاد می‌شود که در حدود 1.8 کیلو کالری کمتر از مقدار پیش‌بینی شده می‌باشد. این مقدار انرژی که در موقع تشکیل ماده آزاد می‌گردد، به مزدوج بودن پیوندهای ? نسبت داده می‌شود.

اگر بنزن را بصورت سیکلو هگزا تری ان (سه پیوند ? مستقر) در نظر بگیریم، موقع هیدروژن‌دار شدن بایستی به مقدار 3x28،6=85،8 کیلو کالری بر مول انرژی آزاد نماید. تجربه نشان می‌دهد که از واکنش هیدروژن‌دار شدن حلقه بنزن ، فقط 49.8 کیلوکالری بر مول انرژی آزاد می‌شود که به مقدار 36 کیلوکالری بر مول کمتر از مقدار پیش‌بینی شده می‌باشد.

این مقدار انرژی که در موقع تشکیل حلقه آزاد می‌گردد، "انرژی رزونانس حلقه بنزن" نامیده می‌شود. بعلت همین آزادسازی انرژی می‌باشد که بنزن پایداری نسبی بیشتری دارد و تمایلی برای انجام واکنشهای افزایشی از خود نشان نمی‌دهد.

خصلت آروماتیکی

ویژگی‌های مهم ترکیبات آروماتیک به قرار زیر می‌باشند:

گرمای هیدروژن‌دار شدن و گرمای سوختن آنها پایین است.

برای انجام واکنشهای افزایشی تمایل زیادی نشان نمی‌دهند.

در واکنشهای جانشینی الکترون‌خواهی شرکت می‌کنند.

این خصلتها ، تفاوت بسیار زیاد ترکیبات آلکن و ترکیبات آروماتیک را نشان می‌دهند.

انرژی رزونانس حلقه بنزن

بعلت پخش الکترونهای ? در بنزن ، 36.1 کیلو کالری بر مول ، انرژی آزاد می‌شود و بنزن به پایداری نسبی بیشتری می‌رسد. نتایج تجربی حاصل از واکنشهای هیدروژن‌دار شدن هیدروکربنهای جوش خورده دو حلقه‌ای و سه حلقه‌ای و … نشان می‌دهد که هرچه تعداد الکترونهای بیشتری در رزونانس شرکت کرده باشند، انرژی آزادشده ، بیشتر و پایداری نسبی نیز بیشتر خواهدبود.

اثرات استنشاق بنزن:

یک روش جدید غیرکروماتوگرافی مختص جیوه بر اساس حفظ انتخابی (گزینش پذیر) متیل جیوه و جیوه معدنی روی دیواره داخلی راکتور پیچیده با استفاده از آمونیوم دی اتیل دی تیو فسفات و دی تیازون به عنوان معرف های (شناساگرهای) کمپلکس دهنده توسعه داده می شوند که به ترتیب مختص به پیش تغلیظ سورپشن (عمل جذب و دفع در یک زمان) مجهز به کامپیوتر و جریان تزریقی (تزریق در

بررسی ویژگی روش آنالیز غیرکروماتوگرافی جیوه

بوسیلة جریان تزریقی در سیستم پیش تغلیظ

مجهز به کامپیوتر در ترکیب با

تولید بخار شیمیایی در اسپکترومتری

فلورسانس اتمی

مقاله

یک روش جدید غیرکروماتوگرافی مختص جیوه بر اساس حفظ انتخابی (گزینش پذیر) متیل جیوه و جیوه معدنی روی دیواره داخلی راکتور پیچیده با استفاده از آمونیوم دی اتیل دی تیو فسفات و دی تیازون به عنوان معرف های (شناساگرهای) کمپلکس دهنده توسعه داده می شوند که به ترتیب مختص به پیش تغلیظ سورپشن (عمل جذب و دفع در یک زمان) مجهز به کامپیوتر و جریان تزریقی (تزریق در «اورنش») همراه با اسپکترومتری فلورسانس اتمی که در آن تولید بخار شیمیایی پراکنده نشده صورت می گیرد هستند. در pH=2 پیش تغلیظ جیوه‌ی معدنی روی دیواره های داخلی راکتور پیچیده انجام می‌شود که این امر بر اساس حفظ انحصاری کمپلکس Hg-DDP در حضور متیل جیوه از طریق فرو بردن در محلول سادة آمونیوم دی اتیل دی فسفات می باشد و پیش تغلیظ انتخابی متیل جیوه بادی تیازون بجای آمونیوم دی اتیل فسفات صورت می گیرد از اسید هیروکلریک 15% (V/V) برای شستشوی گونه جیوة باقیمانده (حفظ شده) استفاده می کنند که برای شناسایی در اسپکترومتری فلورسانس اتمی با محلول KBH4 ترکیب می شود.

تحت بهترین شرایط تجربی نمونة جیوه معدنی و متیل جیوه 30 و 20 h-1 با عامل های ازدیادی 13 و 24 هستند. حدود تشخیص برای Hg2+ تا ngl-1 و برای CH3Hg+ 2.0ngl-1 می‌باشد . دقت یازده اندازه گیری سیگنال (RSD) از هر 0.2 میکروگرم در لیتر Hg2+ و CH3Hg+ 2/2% و 8/2% است.

روش های پیشرفته که از طریق تجزیه مواد مرجع تأیید شده و اندازه گیری{های بهبود یافته معتبر می شوند، برای تعیین جیوة معدنی و متیل جیوه دو نمونه های آبی و زیست شناسی به کار برده می‌شوند.

مقدمه

تجربی

1-2- ابزار

2-2- معرف ها (شناساگرها)

3-2- پیش رفتار نمونه

4-2- طرز کار

5-2- روش پیشرفته

6-2- روش معتبر

نتایج و بحث

1-3- شمای ویژه سیستم جدا کنندة سورپشن مجهز به کامپیوتر و پیش تغلیظ در KR کوپل شده به CVG-AFS با استفاده از دو معرف کمپلکس دهنده گزینش پذیر.

2-3- مهمترین پارامترهای تجربی

1-2-3- غلظت محلول عامل کمپلکس دهنده

2-2-3- غلظت شستشو دهنده

3-2-3- غلظت KBH4

4-2-3- دمای اتمیزر

5-2-3- طول KR و شستشوی KR

3-3- اجرای تجزیه ای

4-3- کاربرد واقعی تجزیه

1-4-3- تداخلات

2-4-3- آنالیز نمونه

4- محاسبات شناسایی رفرنس ها

سنگهای اولترامافیک سازنده افیولیتها در اثر هجوم سیالات گرمابی حاوی CO2 تحت تاثیر فرآیند کربناته شدن تبدیل به لیستونیت می شوند لیستونیتها با مجموعه کانیائی عمومی کوارتز و کربناتهای حاویMg Fe Ca مشخص هستند از چند دهه گذشته در افیولیتهای جهان، کانی سازی طلا در همیافتی با این سنگها مورد توجه قرار گرفته است

بررسی افیولیت منطقه دهشیر و مقایسه آن با دیگر مناطق

چکیده

سنگهای اولترامافیک سازنده افیولیتها در اثر هجوم سیالات گرمابی حاوی CO2 تحت تاثیر فرآیند کربناته شدن تبدیل به لیستونیت می شوند. لیستونیتها با مجموعه کانیائی عمومی کوارتز و کربناتهای حاویMg- Fe- Ca مشخص هستند. از چند دهه گذشته در افیولیتهای جهان، کانی سازی طلا در همیافتی با این سنگها مورد توجه قرار گرفته است.

افیولیتهای ایران مرکزی به شکل دو کمربند اصلی یعنی دهشیر- سورک- نائین و جندق-انارک رخنمون دارند. این افیولیتها در بخش سرپانتینیتی خود لیستونیتی شده اند. دگرسانی گرمابی در این سنگها تا مرحله سیلیسی شدن(شکل گیری بیربیریتها) نیز یپش رفته است.در افیولیت دهشیر لیستونیتها(در دو نقطه)هم ساز با روند عمومی افیولیت ها فاقد کانی سازی طلا هستند. در حالیکه لیستونیتی شدن تا مرحله تشکیل بیربیریت در افیولیت سورک پیش رفته است و کانی سازی طلا در همیافتی با فریت کرومیت مشاهده شده است. کانی سازی پیریت در بخشهای شدیدا سیلیسی شده (بیربیریت) همراه با ناهنجاری طلا- جیوه در افیولیت نائین شاخص می باشد.در سرپانتینیتهای جندق فرآیند کربنات زائی سنگهای تالک – سرپانتین کربنات با ناهنجاری ناچیز طلا را شکل داده است. افیولیت قدیمی انارک میزبان وسیع لیستونیتی شدن با مراحل مختلف تکوین کانیهای متنوع می باشد. وجود طلا علاوه بر مشاهدات میکروسکوپی توسط آنالیزهای ژئوشیمیایی نیز به اثبات رسیده است.

ملانژ افیولیتی ائین در لبه غربی زون ایران مرکزی و در امتداد زون گسلی دهشیر بافت، از بافت تا دهشیر – جنوب نائین – شمال نائین – انارک و … رخنمون هایی را نشان میدهد. مشاهدات صحرایی در زمین شناسی اولیه شباهتهای نزدیکی را بین این ملانژها نشان میدهد. لیتولوژی این

دو ناخیه به مقدار زیادی مشابه بوده و از بالا به پائین شامل:

1ـ آهک های پلازیک، آهک ماسه ای و رادیولاریت کرتاسه فوقانی

2ـ بازالت ها با ساخت بالشی و ماسیون (بیشتر در منطقه دهشیر)

3ـ دایکهای صفحه ای با ترکیب دلریتی

4ـ پلاژیورانیت ها که در زیر دایک ها و روی گابروها قرار دارند.

5ـ خانواده گابرو که شامل نوریت ها، گابروها و گابروهای نوریتی می باشد (دهشیر کابروی آمفیبول، و پیروکسن دار)

6ـ سنگهای پریدوتیتی با بافت کومولا شامل هرزبورژیت، ورلیت و دونیت

7ـ سنگهای پریدوتیتی با بافت تکتونیت شامل هرزبورژیت، ورلیت و دونیت که این سنگها در افیولیتهای نائین گاهی توسط دایکهای رودنژیتی قطع شده اند کمپلکس افیلویتی نائین به طور عمده از پریدوتیتهای هرزبورژیتی و سرپانتینیت شتکیل شده اند. پیروکسنیت ها و لرزولیت ها در آن خیلی کم است. گاهی دایکهای لرزولیتی و دیابازی و گابرویی آنها را قطع کرد اند. سنگهای اهکی و رادیولاریت به طور پراکنده در سرتاسر منطقه وجود دارد که از قطعات چند متری تا چند صد متری می باشند بخصوص در بخش جنوب شرقی افیولیتها (شمال شرق نائین) سن احتمالی ملانژ افیولیتی نائین پالئوسن تا ائوسن زیرین می باشد، زیرا جوانترین سنگ رسوی منطقه متعلق به ائوسن زیرین است. با توجه به جایگیری بسیاری از افیولیتهای ایران بر اثر فاز کوهزایی لارامید احتمالا این ملانژ افیولیتی بر اثر این فاز کوهزایی حاصل شده است. نتایج آنالیزهای ژئوشیمیایی نشان می دهد که ملانژ افیولیتی شمال نائین از نظر K2O فقیر شده (دارای کمتر از ده درصد وزنی K2O) است. ترمهای بازیک و حد واسط این مجموه نسبت به آهن و تیتان غنی شدگی نشان نمی دهند و از نظر پترولوژی و ژئوشیمی دارای روند ماگمای تولوئیت جزایر قوسی بوده که در نتیجه ذوب بخشی یک منشا تهی شده بوجود امده است. با توجه به شواهد صحرایی، ژئوشیمیایی، پتروگرافی و پترولوژی و شباهتهای این ملانژ افیولیتی به افیولیتهای سبزوار وانارک، این سنکانس با تولئیتهای جزایر قوسی قابل مقایسه است. و اما در افیولتهای دهشیر داد ه های ژئوشیمیایی عناصر اصلی، قلیل و نادر خاکی برای تایید خویشاندی واحدهای مختلف سنگی مورد بررسی قرار گرفته اند. به طور کلی ماگمای سازنده افیولیت دهشیر دارای سرشت تولئیتهای MORB است که از ذوب بخشی (حدود 22%) سنگ مادرگارنت لرزولیت حاصل شده است. پلاژیوگرانیتها در اینجا به دو دسته قابل جدایش هستند:

1ـ در همیافتی با دایکهای صفحه ای – گابروهای آمفیبول دار

2ـ در همیافتی با مجموعه دگرگونی ناحیه ای بصورت نافذ در آن.

در هر دو دسته پلاژیوگرانیت شباهت ژئوشیمیایی داشته و در محدوده پلاژیوگرانیتهای اقیانوسی (OP) واقع می شوند. پلاژیو گرانیتهای دسته دوم احتمالا از ذوب بخشی گابروهای هیدراته – آمفیبولیتها حاصل شده اند. با توجه به شواهد موجود محیط ژئودینامیک افیولیت دهشیر یک کافت اقیانوسی بوده است. رخداد سرپانتینی شدن اولترامافیک ها در گستره دهشیر منجر به آزادی Cao و هجوم آن به سوی دایکهای گابرویی شده استرودنژیت ها که حاصل متاسوماتیسم هستند از مجموعه کانیابی جگراسولر، پکتولیت، وزوویان ، اسفن، پرهنیت، اپیدوت تشکیل شده اند. فرایند کربنات زایی (لیستونیتی شدن) تحت تاثیر سیالات حاوی CO2 در اولترابازیک های دهشیر صورت گرفته است. ولکانیسم کوارتنر با سرشت کالکوآلکالن در حواشی افیولیت به عنوان عامل تامین سیالات co2 دار در لیستونیتی شدن از دیدگاه ژئوشیمی مورد بررسی قرار گرفته است.

پترولوژی و ژئوشیمی افیولیت های دهشیر با تأکید بر آلتراسیون هیدروترمال وابسته(رودنژیتی شدن، لیستونیتی شدن)

مجموعه افیولیتی دهشیر واقع در 80 کیلومتری جنوب غرب یزد در راستای گسل بزرگ دهشیر - بافت رخنمون دارد و جزئی از کمربند حلقوی افیولیت ایران مرکزی محسوب می شود.

واحدهای سنگی تشکیل دهنده این افیولیت به ترتیب از پایین به بالا شامل موارد زیر است: الف) سنگ های اولترامافیک متشکل از سرپانتینیت، هرزبورژیت، دونیت لرزولیت و پیروکسنیت. ب) گابرو های آمفیبول دار، پیروکسن دار و کمتر دیوریت. ج) پلاژیوگرانیت. د) دایک های صفحه ای. ه) بازالت های توده ای وکمتر بالشی. و) سنگ آهک های پلاژیک و رادیولاریت ها به سن کرتاسه فوقانی. سنگ های دگرگونی که شامل دگرگونی های کف اقیانوسی، دگرگونی های دینامیک در زون های برشی و دگرگونی های ناحیه ای تا رخساره آمفیبولیت هستند. بر پایه مشاهدات صحرائی، پلاژیوگرانیت ها به دو دسته قابل جدایش هستند. الف) در همیافتی با دایک های صفحه ای- گابروهای آمفیبول دار. ب) در همیافتی با مجموعه دگرگون ناحیه ای و بصورت نافذ در آن.

داده های ژئوشیمیایی عناصر اصلی، قلیل و نادر خاکی برای تأئید خویشاوندی واحدهای مختلف سنگی مورد بررسی قرار گرفته اند. بطور کلی ماگمای سازنده افیولیت دهشیر دارای سرشت تولئیت های(MORB) است که از ذوب بخشی (حدود 22%) سنگ مادر گارنت لرزولیت حاصل شده است.

هر دو دسته پلاژیوگرانیت، شباهت ژئوشیمیایی داشته و در محدوده پلاژیوگرانیت های اقیانوسی(OP)واقع می شوند. پلاژیوگرانیت های دسته دوم احتمالاً از ذوب بخشی گابروهای هیدراته و آمفیبولیت ها حاصل شده اند.

با شواهد موجود محیط ژئودینامیک افیولیت دهشیر یک کافت اقیانوسی بوده است. رخداد سرپانتینی شدن اولترامافیک در گستره دهشیر منجر به آزاد سازیCaOو هجوم آن به سوی دایک های گابرویی شده است. رودنژیت ها که حاصل متاسوماتیسم هستند از مجموعه کانیائی گروسولر، پکتولیت، وزوویان، اسفن، پرهنیت، اپیدوت تشکیل شده اند.

رشد فزاینده آلاینده های زیست محیطی در اثر مصرف بی رویه انرژی و منابع طبیعی سبب بروز پیامدهای ناگوار گشته است آلودگی هوا، منابع آب، خطر انقراض بسیاری از گونه های حیات وحش، بر هم خوردن توازن زندگی موجودات زنده، تهدید سلامتی انسان و بروز بسیاری از بیماریهای خطرناک، سبب شده است که کنترل مصرف انرژی و بهبود وضعیت محیط زیست‌آلوده، به عنوان چالشهای حائز ا

بررسی امکان پذیری تکنیک زیست درمانی – در محل به منظور کاهش آلودگی اراضی پالایشگاه شیراز با استفاده از روش تاگوچی

چکیده

رشد فزاینده آلاینده های زیست محیطی در اثر مصرف بی رویه انرژی و منابع طبیعی سبب بروز پیامدهای ناگوار گشته است. آلودگی هوا، منابع آب، خطر انقراض بسیاری از گونه های حیات وحش، بر هم خوردن توازن زندگی موجودات زنده، تهدید سلامتی انسان و بروز بسیاری از بیماریهای خطرناک، سبب شده است که کنترل مصرف انرژی و بهبود وضعیت محیط زیست‌آلوده، به عنوان چالشهای حائز اهمیتی در پیش روی محققین قرار گیرد. در همین راستا، زیست درمانی خاک یا آب آلوده در سالهای اخیر به عنوان روش موثر برای پاکسازی مناطق آلوده، به خصوص مناطق آلوده به آلاینده های نفتی شناخته شده است. با به کار گیری این فرایند، می توان آبهای زیرزمینی و خاک آلوده را به طور مؤثری بازیافت نمود و به محیط زیست باز گرداند. در این پژوهش، اراضی پالایشگاه شیراز به عنوان مطالعه موضوعی مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا با انجام آزمایش TOC از نمونه های آبهای زیرزمینی، میزان آلودگی نقاط مختلف این اراضی تعیین شد و آزمایش GC/MS نیز برای شناسایی نوع آلاینده ها انجام گرفت. به منظور بررسی امکان پذیری فرایند زیست درمانی انتخاب شده، تأثیر عوامل مختلف بر این فرایند با استفاده از روش تاگوچی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، با حصول به مقادیر بهینه پارامترها در مقیاس نیمه صنعتی، عملیات پاکسازی انجام پذیرفت.

مقدمه

تجمع آلاینده های نفتی، علی الخصوص آلاینده های نفتی در محیط زیست، سبب بروز مشکلات بسیاری شده است، زیرا خاک آلوده به این ترکیبات برای اهداف کشاورزی، صنعتی یا مراکز تفریحی غیر قابل استفاده است و همچنین منبعی بالقوه برای آلوده ساختن آبهای سطحی و زیر زمینی به شمار می رود (1، 2، 3). در راستای شناسایی آلاینده های آب و خاک تحقیقات بسیاری در سراسر دنیا انجام پذیرفته است. در کشور ایران نیز مطالعات و آزمایشاتی توسط حسنی ضیابری و همکاران در ارتباط با آلودگی هیدروکربنی کانال کشتیرانی غازیان انجام پذیرفته است. حسنی نژاد فراهانی و همکاران نیز تحقیقاتی را در زمینه آلودگی سواحل مشرف به پالایشگاه بندر عباس انجام داده اند. شجاع الساداتی و همکاران، یغمایی و همکاران نیز زیست درمانی آبهای آلوده به آلاینده های هیدروکربنی را در مقیاس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داده اند. نتایج این تحقیقات بیانگر این واقعیت است که منابع آبهای زیر زمینی که با انواع آلاینده های هیدرو کربنی آلوده شده اند را می توان با فرایند زیست درمانی مناسب پاکسازی نمود و در چرخه طبیعت وارد ساخت.

یکی از متداولترین منابع آلودگی نفتی، نشت از تانکهای ذخیره زیرزمینی است. به دلیل خطرات ناشی از آتش گرفتگی، تانکهای حاوی سوخت مایع در زیرزمین قرار داده شده اند. در سالهای اخیر بسیاری از تانکهایی که در ایستگاههای پمپ بنزین قرار دارند شروع به نشت کرده اند. تانکهای زیرزمینی که سوخت گرمایی خانه ها را ذخیره می کنند نیز، یکی از منابع آلاینده به شمار می روند. همچنین، تانکهای ذخیره مرکزی که مقادیر بسیار زیادی بنزین، سوخت جت یا دیگر محصولات نفتی را قبل از توزیع به فرودگاهها، تأسیسات نظامی و پالایشگاهها ذخیره می کنند نیز، جزء منابع آلاینده اند. همچنین تصادف تانکرها، شکستن خطوط لوله و انفجار دکلهای نفتی در دریا می تواند سبب آلودگی گردد. منابع آلودگی عمدی نیز عبارتند از تخلیه در چاهها، ریختن دورریزهای روغنی و ...(4).

بعد از اینکه هیدروکربنهای نفتی وارد خاک می شوند، با آب و هوا برای جایگزینی در حفره ها رقابت می کنند. در ناحیه غیر اشباع خاک انتقال و مهاجرت آلاینده ها به لایه های زیرین بر اساس جذب سطحی، نفوذ و نیروی گرانش صورت می پذیرد. پس از ناحیه غیر اشباع، ناحیه مویینه قرار دارد. در این ناحیه آب در فضای بین ذرات خاک به واسطه خاصیت مویینگی به سمت بالا حرکت می کند در نتیجه اشباعیت در نواحی بالاتر افزایش می یابد. ناحیه بعدی، ناحیه نوسانی نام دارد. در این ناحیه سطح آب مرز ساکن ندارد اما به صورت دوره ای نوسان می کند. در اثر نوسان آب و حرکت عمودی آن، توده هیدروکربن موجود در فضای حفره های خاک یا هیدروکربنهای جذب شده بر روی سطح ذرات خاک جدا می شوند و وارد آب می گردند، و به این ترتیب آلاینده ها از خاک به آبهای زیرزمینی منتقل می شوند (4، 5).

برای پاکسازی خاک و آبهای زیرزمینی آلوده به آلاینده های هیدروکربنی روشهای مختلفی وجود دارد اما آنچه تکنیک زیست درمانی را نسبت به سایر تکنیکها متمایز می کند، زمان مورد نیاز برای رسیدن به میزان پاکسازی مطلوب است (6). در این تکنولوژی میکروارگانیزمها نقش اصلی را ایفا می نمایند. آنها آلاینده های آلی را به دو منظور مورد استفاده قرار می دهند: یکی اینکه از آنها به عنوان منبع کربن برای ادامه حیات سلول جدید استفاده می کنند. دیگر اینکه آلاینده آلی تامین کننده الکترون برای میکروارگانیزمها می باشند. در واقع میکروارگانیزمها با استخراج الکترون و انتقال آن به الکترون گیرنده ای مثل اکسیژن (در شرایط هوازی) انرژی مورد نیاز برای رشد و فعالیت سلول جدید فراهم می کنند. البته با وجود مواد مغذی مثل فسفر و نیتروژن فعالیت میکروارگانیزمها بهبود می یابد (7، 8، 9).

قدم اول قبل از به کار گیری هر نوع روش پاکسازی، شناسایی آلاینده ها با استفاده از تجهیزات مناسب است. در واقع نتایجی که از آنالیز خاک یا آب آلوده به دست می آید سبب می شود که بتوان پتانسیل آلودگی را تخمین زد. برای شناسایی آلاینده ها دو روش کمی و کیفی وجود دارد. از متداولترین روشهای کمی می توان استفاده از دستگاه و استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گاز?را نام برد. برای شناسایی کیفی آلاینده ها نیز روشهای مختلفی وجود دارد، از جمله کروماتوگرافی لایه نازک، کروماتوگرافی سیال فوق بحرانی، کروماتوگرافی مایع فشار بالاو کروماتوگرافی گاز/ طیف سنجی جرمی?را می توان نام برد ?10?.

پس از شناسایی آلاینده ها، با توجه به شرایط محیطی و امکانات موجود، تکنیک مورد نظر انتخاب می گردد. اما قبل از به کار گیری آن لازم است که امکان پذیری آن در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. می توان گفت که در صورت موفقیت تکنیک مورد نظر در آزمایشگاهی یا نیمه صنعتی، امکان به کارگیری آن میسر می گردد. بنابراین تعیین پارامترهای تأثیرگذار بر تکنیک و ارزیابی این پارامترها فاز اول به کار گیری هر نوع تکنیک زیست درمانی محسوب می گردد ?11?.

روش آزمایش

تعیین کمی آلاینده های موجود در آبهای زیرزمینی پالایشگاه شیراز

برج های خنک کننده در اصل دستگاههایی هستند که جهت بازیافت آب استفاده می شوند برجهای خنک کننده به لحاظ نوع تماس آب و هوا به دو گروه برجهای تر(مدار باز)و برجهای خشک (مدار بسته)تقسیم میشوند

1- تعریف

برج های خنک کننده در اصل دستگاههایی هستند که جهت بازیافت آب استفاده می شوند.

2-دسته بندی:

برجهای خنک کننده به لحاظ نوع تماس آب و هوا به دو گروه برجهای تر(مدار باز)و برجهای خشک (مدار بسته)تقسیم میشوند .

برجها از نوع حرکت هوا به دو نوع مکش طبیعی (Natural darft ) و مکش اجباری (Mechainical darft )دسته بندی می شوند .

تقریباً بیش از 90 % برجهای خنک کننده از نوع برجهای تر (wet cooling tower ) می باشند که خود به گروههای ذیل تقسیم میگردند.

جریان متقابل (counter flow )

جریان متقاطع (cross flow )

در سالهای اخیر، بر خلاف گذشته برجهای خنک کننده از نوع جریان متقابل بعلت حجم کمتر و راندمان بهتر مقبولیت بیشتری پیدا کرده اند.

3- عملکرد کلی برج خنک کننده :

اثر خنک کنندگی انتقال حرارت محسوس (sensible heat transfer ) آب و هوا در برجهای خنک کننده بسیار ناچیز است و تقریباً اثر خنک کنندگی تماماً از تبخیر قسمتی از آب اسپری شده در برج بدست می آید که حرارت لازم برای تبخیر را از آبهای باقیمانده در برج تأمین میکند و در نتیجه درجه حرارت آب باقیمانده تنزل می یابد . بخار حاصل از تبخیر آب نیز توسط پروانه از برج خارج میشود .

عواملی که در ظرفیت برج تاثیر گذار هستند :

1-3- با کاهش دمای مرطوب محیط (Environment web bulb temperature ) با کاهش دمای رطوبت محیط قدرت خنک کنندگی برج خنک کننده افزایش می یابد

2-3- افزایش سطح تماس باعث افزایش ظرفیت خواهد شد.

3-3- افزایش زمان تماس آب و هوا باعث افزایش ظرفیت خواهد شد.

4-3-سرعت پایین هوای عبوری از سطوح خنک کننده با ثابت نگهداشتن دبی آن باعث افزایش راندمان برج خواهد شد.

4- اصطلاحات

اصطلاحات مورد نیازدر برج خنک کننده به شرح ذیل می باشند:

1-4- دامنه خنک کنندگی (Range ) : کاهش درجه حرارت آب در عبور از برج (اختلاف بین دمای ورودی و خروجی آب ) را دامنه خنک کنندگی مینامند.

ظرفیت یک برج خنک کننده را میتوان با اندازه گیری دبی آب برج و دامنه خنک کنندگی از معادله زیر بدست آورد .

( °K )دامنه خنک کنندگی ×(Kj/kg°k )19/4 ×(L/s )دبی آب =(kw ) بار برج

2-4- تقرب (Approach ): اختلاف بین دمای آب خروجی از برج و دمای مرطوب هوای ورودی به برج را تقرب (Approach ) می نامند . از نظر تئوریک پایین ترین دمای قابل حصول برای آب در برج ، دمای مرطوب هوای ورودی است ، که در این حالت راندمان برج 100% می شود . با توجه به اینکه عملاً راندمان 100% امکان پذیر نمی باشد و برای رسیدن به دمای مرطوب محیط می بایست از برج خنک کن خیلی بزرگتر استفاده نمود و اینکار توجیه اقتصادی ندارد ، معمولاً دمای خروجی از برج 4 الی 5 درجه سانتیگراد بیشتر از دمای هوای ورودی به برج در نظر گرفته می شود .

3-4 دبی (water flow rate ) : میزان آب در گردش در واحد زمان را دبی می نامند .

5- اصول عملکرد برجهای فایبر گلاس تهویه آذر نسیم :

سیستم اتوماتیک چرخش آب پخش کن (Rotating sprinkler )آب داغ را بصورت یکنواخت بر روی تمام سطوح خنک کننده پخش میکند . هوای خشک بطور همزمان در جهت مخالفت ریزش آب بطرف بالا مکش و باعث تبخیر قسمتی ار آب داغ و خنک شدن باقیمانده آب میشود .آب خنک شده در تشت (Basin )جمع شده و از طریق چاهک (Sump ) به منبع حرارت چرخش مجدد پمپ می شود .

1-5-طراحی انتقال حرارت

برجهای خنک کننده فایبرگلاس تهویه آذر نسیم بر اساس جریان متقابل (Counter flow )طراحی و بهترین کارایی را دارند.هوا از داخل سطوح خنک کننده (Fill )در تضاد با آب داغ عبور میکند . هوای خشک و سرد در پایین سطوح خنک کننده در تماس با آب سرد در می آید که باعث حداکثر تبخیر و انتقال حرارت در سطوح خنک کننده میشود . شیارهای سطوح خنک کننده طوری اختیار شده اند که امکان گرفتگی آنها وجود ندارد و بیشترین سطح را برای واحد حجم در اختیار ما قرار میدهند .آب بصورت لایه نازکی در سطوح خنک کننده حرکت می کند و حداکثر سطح را برای خنک شدن با هوای عبوری ایجاد میکند . شیارها دارای زاویه میباشند و سطوح بصورت معکوس روی هم چسبانده می شوند .

2-5- توزیع آب و هوا

آب پخش کن چرخشی (Rotating water sprinkler ) آب داغ را بصورت ذرات اسپری شده در آورده و بطور یکنواخت بر تمام سطوح خنک کننده پخش می کند که این یکنواختی پخش آب برای برجهایی که با نازل کار میکنند امکان پذیر نمیباشد . ضمناً این برجها بعلت داشتن حرکت چرخشی آب پخش کن نیازی به المیناتورهای معمولی ندارد وباید در نظر داشت که در برجهای مکعبی ، الیمانتور باعث افت فشار میشود .

برجهای خنک کننده مدور آذر نسیم با دهانه مکش پروانه بشکل مخروطی هوا را بصورت یکدست از تمام سطوح خنک کننده مکش و حداقل افت فشار را دارد . بخصوص که افت فشار المیناتور که در برجهای دیگر وجود دارد نیز در این برجها حذف میگردد .

6- قدرت الکتروموتور فن برجها به سه عامل بستگی دارد:

الف- مقدار دبی هوا

ب- افت فشار

ج- راندمان پره های فن

برای دبی هوا یکسان ، برجهای تهویه آذر نسیم دارای افت فشار کمتر و راندمان بهتر پره های فن می باشد که این امر باعث شده تا قدرت الکتروموتور به حداقل رسیده و هزینه های بهره برداری را کاهش دهد . دهانه گشاد هوا با سرعت کم هوا ، افت فشار کمتر را سبب می شود .

برجها از نوع مکش اجباری می باشند و پروانه در وضعیت ایده آل قرار میگیرد و هوا را با سرعت زیاد به بیرون پرتاب می کند و امکان برگشت هوای مرطوب خروجی به مکش برج منتفی است .

7-هد پمپ

سیستم چرخشی آب در برجهای فایبر گلاس تهویه آذر نسیم ، قسمت قابل توجه در طراحی آن می باشد . سوراخهایی با قطر بزرگ در لوله ها ، جریان آهسته آب با افت فشار ناچیز باعث می شوند و همچنین ریسک گرفتگی سوراخها وجود ندارد. افت فشار شامل هد استاتیکی اسپری یا ارتفاع لوله از سطح آب داخل تشت به اضافه افت فشار در سیستم دورانی آب می باشد .

8- عمر دستگاه

موقعی که از برج خنک کن فایبر گلاس (FRP )صحبت می شود ، نباید آنرا با ورق های فایبر گلاس موجدار که برای مسقف کردن پارکینگ و امثال آن استفاده می شود اشتباه گرفت . ورقهای فایبرگلاس که برای مسقف کردن استفاده می شوند از درجه پایین رزین بدون استفاده از پوشش ضد اشعه ماوراءبنفش ساخته می شوند و ظرف مدت کوتاه چند ساله الیاف بصورت تار موهایی از ورق بیرون زده و ترکهای زیادی در سطح کار دیده می شود. قطعات فایبرگلاس در برجهای تهویه آذر نسیم با ژلکت Neopentyl Glycol پوشش داده می شوند که علاوه بر اینکه رنگ دانه های آن ، رنگ بدنه ذاتی برج را بدست می دهد کاملاً در مقابل اشعه ماوراء بنفش مقاوم می باشد . بدین دلیل برجها نیازی به رنگ بدنه ندارند.

به هر حال در صورتیکه خریداران ما بخواهند رنگ را تغییر دهند این عمل با نقاشی کردن برج امکان پذیر است .

در مقایسه با برجهای چوبی که خیلی زود می پوسند و برجهای فلزی که زنگ میزنند و هزینه تعمیرات را بالا می برند ، برجهای فایبر گلاس مزیت فوق العاده ای در صرفه جویی تعمیرات دارند که زمینه یک سرمایه گذاری هوشمندانه را ایجاب می کند .

9- الکتروموتور کوچکتر

توان مصرفی پایین الکتروموتور در برجهای خنک کننده تهویه آذر نسیم هزینه مصرف انرژی سالیانه را کاهش چشمگیری می دهد

10-مزایای برجهای خنک کننده فایبر گلاس مخروطی شرکت تهویه آذر نسیم:

1-10 – لایه های قوی و ضد آب فایبر گلاس با رزین ایزو فتالیک (ISO ( باعث کاهش ارتعاشات و افزایش عمر برج می شود .

2-10- ژلکت ضد اشعه ماوراء بنفش (NPG )glycol Neopentyl باعث ماندگاری رنگ ، نمای زیبا و عمر طولانی دستگاه می شود .

3-10- چاهک (sump ) فایبر گلاس کاملاً ضد خوردگی

4-10- صفحه پروانه ، آب پخش کن از جنس آلومینیوم دایکاست و پروانه از جنس پلی آمید ، فایبر گلاس یا آلومینیوم دایکاست با بالانس استاتیکی و دینامیکی حرکت آرام سیستم محرکه برج را امکان پذیر ساخته و عمر طولانی یاتاقانها و الکتروموتور را فراهم می سازد .

5-10- سطوح خنک کننده PVC از مواد دست اول و بدون استفاده از مواد آسیابی و بازیافت ساخته می شوند و دارای گرید دارویی می باشند .(Anti bacterial)

6-10 – الکتروموتورهای مورد استفاده با کلاس حفاظتی IP55 و عایق حرارتی کلاس F می باشند.

7-10- گارانتی 5 ساله قطعات در برابر عیوب ناشی از ساخت (به استثنای اقلام مصرفی نظیر تسمه )و حتی گارانتی الکتروموتور شما را از یک خرید درست مطمئن می کند .

11- قطعات برج های خنک کننده فایبر گلاس تهویه آذر نسیم

1-11- بدنه (casing )

قطعات بدنه توسط پیچ و مهره ضد زنگ بهم متصل و بدنه یکپارچه برج را تشکیل می دهند . بدنه ، سطوح خنک کننده PVC را محصور کرده و جریان هوای مکشی را بر روی سطوح خنک کننده امکان پذیر می باشد . شکل خاص مخروطی بدنه باعث کاهش اصطکاک جریان هوا و به الگوی جریان هوا کمک می کند .

بدنه برج طوری طراحی شده که تحمل باد با سرعت m/sec 21 و ارتعاشات ناشی از موتور و سیستم های محرکه برج را دارد .

بدنه برج بعلت ساخته شدن از رزین ایزوفتالیک (ISO ) مقاومت بالایی در مقابل ضربه دارد و براحتی در محل بهره برداری آسیب نمی بیند ژلکت نوپنتیل گلیکل (NPG ) باعث اطمینان از ماندگاری نما و رنگ طولانی برج در مقابل اشعه مستقیم نور خورشید می شود .

بدنه جهت حمل راحت بصورت قابل حمل ساخته می شوند و در سایت مونتاژ خواهند شد .

تشت (Basin )

تشت جمع آوری آب پس از ریختن از پکینگها و هدایت آن بطرف چاهک (sump ) استفاده میشود ، علاوه براین تشت بعنوان منبع آب نیز عمل می کند . تشت نیز از جنس فایبر گلاس با مشخصات ساختاری بدنه میباشد.

3-11- چاهک

چاهک در برجهای بزرگ در زیر و وسط تشت قرار گرفته و در مدلهای کوچکتر در زیر و در حاشیه تشت قرار دارد و تمام اتصالات ورود و خروج ،تخلیه ،پرکن (فلو تر) و سرریز روی آن قرار دارد. چاهک در پایین ترین سطح قرار گرفته و همیشه پر از آب می باشد و خطر هوا گرفتگی پمپ هرگز وجود ندارد . چاهک کاملاً با مواد فایبر گلاس ساخته می شود و خطر هر گونه پوسیدگی و نشتی از بین می رود .

تخلیه در پایین ترین سطح قرار دارد که بتوان به سادگی آشغال های جمع شده را از برج تخلیه نمود و یا آب برج را خالی کرد .

4-11- استراکچر برج (Tower Structure )

استراکچر برج که بدنه ، تشت و موتور و غیره را ساپورت می کند از جنس فولاد (MS ) می باشد که گالوانیزه گرم (HOT DIP ) شده و مقاوم در مقابل خوردگی است .

5-11- سطوح خنک کننده (Fill )

سطوح خنک کننده طوری طراحی شده اند که بیشترین سطح تماس آب و هوا حاصل و بهترین امکان انتقال حرارت و جرم صورت پذیرد و بیشترین سطح را برای واحد حجم در اختیار ما قرار می دهد . توزیع یکنواخت هوا در سطح مقطع این مهم امکان پذیر است . سطوح خنک کننده از ورقهای PVC دست اول با گرید داروئی و از نوع شفاف با ضخامت مناسب و پوشش ضد اشعه ماوراء بنفش و ضد باکتری ساخته می شوند .

6-11- فن / پره های فن ( Fan / fan blades )

فن های چند پره آکسیال ، قابل تنظیم ، ضد خوردگی و سبک ، برای جابجایی حجم زیادی از هوا با حداقل مصرف انرژی و حداقل صدا طراحی شده اند که از مشخصه های بارز برجهای تهویه آذر نسیم می باشند . فن ها بالانس استاتیکی و دینامیکی شده و باعث حرکت آرام و عمر بیشتر یاتاقانها میگردند . فن های فایبرگلاس ایرفویل بنا به درخواست خریدار قابل ارائه می باشد ، که این فن ها صدای فوق العاده کم و مقاومت خیلی خوب در مقابل خوردگی دارند .

7-11- الکتروموتور فن ( Fan drive motor )

الکتروموتور بر روی برجهای خنک کننده تهویه آذر نسیم همگی دارای کلاس حفاظتی 55 IP و عایق حرارتی کلاس F می باشند .

پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و توانایی‌های رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستم‌‌های اطلاعات جغرافیایی(جی‌آی‌اس) را تبیین می‌کند

موضوع

بررسی کاربرد جی‌آی‌اس در ساماندهی مدارک علوم زمین

چکیده

پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و توانایی‌های رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستم‌‌های اطلاعات جغرافیایی(جی‌آی‌اس) را تبیین می‌کند.

ازآنجاکه بخش عمده اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه‌های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شامل اطلاعات مکانی وتشریحی است، مناسب ورود به سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی می‌باشد و می‌توان این اطلاعات را آماده استفاده در این سیستم‌ها نمود. پژوهش حاضر با این دیدگاه و با هدف بررسی کاربرد جی‌آی‌اس در ساماندهی مدارک علوم زمین موجود در مرکز انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف، پس ازگردآوری کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز مرتبط با علوم زمین از پایگاه‌های مرکز،کار تفکیک،کنترل، دسته‌بندی وکدگذاری آن‌ها برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. به منظور ایجاد پایگاهی از اطلاعات فوق، با مجموعه داده‌ها، لایه‌های اطلاعاتی مربوطه تشکیل شد و به منظور نمایش، تشریح و انجام تحلیل‌های لازم بر روی داده‌ها، مورد استفاده واقع گردید.

بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. نهایتاً به‌منظور تعمیم کاربرد این سیستم در ارتباط با دیگر اطلاعات موجود در پایگاه‌های مرکز (که به نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند)، مدلی از فرایند انجام این طرح ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی (جی‌آی‌اس) / پایگاه‌های اطلاعاتی/ اطلاعات توصیفی / اطلاعات مکانی

مقدمه

(جی‌آی‌اس) یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیده‌هایی می‌پردازد که به‌نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند. به‌کارگیری این ابزار با امکان استفاده در شبکه‌های اطلاع‌رسانی جهانی، یکی از زمینه‌های مناسب و مساعد در جهت معرفی توان‌ها و استعدادهای کشور در سطح جهانی است.گسترش روزافزون شبکه کاربران این سیستم‌ها از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیت‌ها و توانایی‌های این سیستم بیفزاید.

در حال حاضر از این سیستم‌ها بسته به نیازهای هر منطقه یا کشور در بخش‌های مختلف (مانند مطالعات زیست‌محیطی، برنامه‌ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشه‌های پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب،گاز، و..) استفاده می‌شود و با گذشت زمان و توسعه سیستم‌ها، کاربرد جی‌آی‌اس به کلیه بخش‌های مرتبط با زمین گسترش یافته است.

مطالعه حاضر نیز با در نظرگرفتن مسائل فوق درصدد است ضمن معرفی بخشی از توان‌ها و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات، تحلیل اطلاعات به طور یکجا و با هم، بهنگام‌سازی، دقت و سرعت بالای عمل، و ....، کاربرد و نحوه استفاده از آن را در ارتباط با مجموعه اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران مورد بررسی قرار دهد و ارزیابی نماید.

تاریخچه ایجاد جی‌آی‌اس (مروری بر مطالعات انجام شده)

اولین نمونه از یک جی‌آی‌اس ملّی، جی‌آی‌اس کانادا[2] است که از اواخر1960 به این طرف ‌به صورت پیوسته مورد استفاده قرار گرفته است. در دهه‌های 1970 و1980 میلادی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در فناوری جی‌آی‌اس به وجود آمد، به طوری که عبارت «سیستم اطلاعات جغرافیایی» در مورد مجموعه ابزارهایی برای تحلیل و نمایش نقشه‌ها و ادغام فنون و شیوه‌های آماری و نقشه‌ای و کاربرد فراگیرتر آن، بویژه برای تحلیل تأثیرات وخط مشی‌های دولتی به کارگرفته شد. در حالی‌که سابقه فناوری جی‌آی‌اس درکشورهای غربی ازجمله کانادا وآمریکا به بیش از40 سال می‌رسد، فناوری جی‌آی‌اس در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان می‌باشد. از ویژگی‌های جی‌آی‌اس در کشورهای غربی هماهنگی بین فناوری و آموزش وکاربرد آن است، درحالی که درکشورهای جهان سوم، ورود فناوری قبل از آموزش و مهارت‌اندوزی مربوط به آن صورت می‌گیرد. در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی را در کشور آغاز کرد سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال 1369 براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به کارگیری این سیستم شد. این سازمان در حال حاضر مشغول تهیه نقشه‌های توپوگرافی 1:25000 از عکس‌های هوایی با مقیاس 1:40000 می‌باشد و این فرصتی است برای تبدیل این نقشه‌ها به ساختارهای رقومی و تأسیس پایگاه توپوگرافی ملی[3] که نیازهای کاربران را در زمینه جی‌آی‌اس برآورده می‌کند.

در همین راستا «شورای ملی کاربران سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی»[4] به منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها در زمینه جی‌آی‌اس، تحلیل نیازمندی‌ها و همچنین بهره‌برداری شایسته از کلیه ظرفیت‌های علمی، فنی و نیروی انسانی در راستای ایجاد و به کار‌گیری جی‌آی‌اس و با توجه به وظایف سازمان نقشه‌برداری کشور در خصوص تدوین و ایجاد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ملی، در دی ماه 1372 تأسیس گردیده است.

یکی از مهمترین اهداف در پردازش مواد زاید جامد، بازیافت و جداسازی ترکیبات با ارزش از داخل زباله و تبدیل آن به مواد اولیه می‌باشد امروزه تکنیک‌های مختلفی در جهان برای تفکیک و جداسازی اجزای ترکیبی مواد زاید جامد توسعه یافته اند که از مهمترین این تکنیک‌ها می‌توان به دو روش عمده تفکیک از مبدأ تولید و تفکیک در مقصد که ذیلا به آن پرداخته خواهد شد، اشاره

7 ـ بازیافت مواد

یکی از مهمترین اهداف در پردازش مواد زاید جامد، بازیافت و جداسازی ترکیبات با ارزش از داخل زباله و تبدیل آن به مواد اولیه می‌باشد. امروزه تکنیک‌های مختلفی در جهان برای تفکیک و جداسازی اجزای ترکیبی مواد زاید جامد توسعه یافته اند که از مهمترین این تکنیک‌ها می‌توان به دو روش عمده تفکیک از مبدأ تولید و تفکیک در مقصد که ذیلا به آن پرداخته خواهد شد، اشاره کرد :

الف ـ تفکیک از مبدأ تولید

روش جداسازی و تفکیک در مبدأ یکی از مهمترین و کم هزینه ترین روش‌های جداسازی و تفکیک مواد زاید، محسوب می‌شود.

در این روش، زایدات قابل بازیافت پس از جداسازی در منزل جهت ذخیره سازی به ظروف ویژه ای که بدین منظور در محیط‌های مسکونی، نصب گردیده اند، منتقل و سپس توسط سرویس‌های ویژه و منظم از محل تولید به محل تبدیل، حمل می‌گردند. یکی از محسّنات این روش عدم اختلاط و آلودگی مواد زاید قابل بازیافت با هم و در نتیجه عدم نیاز به ضدعفونی و شستشوی مضاعف و همچنین صرف هزینه های مازاد است.

ب ـ تفکیک در مقصد

روش جداسازی و یا تفکیک در مقصد نیز یکی دیگر از روش‌های بازیافت و جداسازی مواد زاید به حساب می‌آید. در این روش زایدات قابل بازیافت پس از ورود به مراکز انتقال و یا دفع به توسط روش سنتی و با صرف نیروی انسانی و یا توسط انواع سیستم‌های مکانیزه همانند سرند، آهن ربا، تونل باد و . . . از داخل مواد تفکیک و جداسازی می‌گردند. بطور کلی هر کارخانه بازیافت و تبدیل مواد زاید جامد از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است:

1 ـ قسمت دریافت مواد

2 ـ قسمت جداسازی

3 ـ قسمت آماده سازی محصول و تولید

از نظر کلی تمام موادی را که مصرف کنندگان به دور می‌ریزند می‌توان بازیابی کرد. در عمل بین کمیت و کیفیت این مواد تفاوت وجود دارد. موادی که برای بازیابی و برگشت به صورت مواد اصلی نامناسب هستند موادی می‌باشند که عناصر تشکیل دهنده آن‌ها بسیار متفاوت بوده و نامرغوب می‌باشند. از اینرو مدیریت مواد زاید جامد با دارا بودن اهداف مشخص در مورد مقداری از زباله که باید بازیابی شده و یا به روش‌های دیگر دفع تحویل گردد، قادر به ارائه سیستم مشخصی از بکارگیری و استفاده مجدد این مواد خواهد بود. با توجه به میزان مواد تشکیل دهنده زباله، میزان بازیافت آن‌ها نیز در هر کشوری بر حسب سیاست گذاری‌ها و وضعیت اقتصادی و نیاز به منابع تفاوت دارد (7).

در کشور ما با وجود 20 درصد مواد بازیافتی از قبیل کاغذ، کارتن، پلاستیک، شیشه و فلزات و نیز حدود 70 درصد مواد قابل کمپوست اتخاذ سیستم بازیافت از مبدأ یک تحول اساسی در مدیریت مواد زاید جامد خواهد بود. قابل ذکر است که در حال حاضر بازیافت از زباله های بیمارستانی و مراکز بهداشتی ممنوع می‌باشد.

8 ـ راه کارهای اساسی ویژه بهینه سازی مدیریت مواد زاید جامد شهری